باشگاه خبرنگاران جوان - در راهروهای قدرت، لباس گاهی بلندتر از کلمات سخن می‌گوید. استایل شخصی سیاستمداران تبدیل به بخشی از برند آ‌نها شده و هر انتخاب پوششی پیامی ظریف یا صریح به همراه دارد. در این گزارش، به سراغ چند سیاستمدار جهان امروز می‌رویم و رمز و رازهای پشت پوشش‌های‌شان را بررسی می‌کنیم. از کراوات‌های قدرت‌نمای قرمز تا کاپشن ساده‌ای که شهرت یافت، در این گزارش می‌بینیم لباس‌ها چگونه به ابزاری در خدمت سیاست تبدیل شده‌اند.

محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور پیشین ایران، با استایل متفاوت خود در خاطرها مانده است. او به جای کت‌وشلوار رسمی ریاست‌جمهوری، غالبا کاپشنی ساده به رنگ خاکی یا کرم بر تن می‌کرد. این کاپشن که سال‌ها همراه همیشگی او بود، به نوعی به امضای ظاهری احمدی‌نژاد تبدیل شد. پیام این پوشش بی‌آلایش روشن بود: نمایش سادگی و نزدیکی به مردم عادی. احمدی‌نژاد با پرهیز از پوشیدن لباس‌های تجملاتی خود را مردی برخاسته از توده مردم نشان می‌داد. این انتخاب پوشش برای بسیاری یادآور رویکرد او بود که می‌خواست بگوید همراه «مستضعفان» است نه همنشین نخبگان اشرافی.

رئیس‌جمهور پیشین ایالات متحده، جو بایدن، به پوشیدن کت‌وشلوارهای خوش‌دوخت سرمه‌ای یا مشکی با کراوات‌هایی در طیف آبی یا قرمز شهرت دارد. در نگاه اول شاید استایل بایدن بسیار سنتی و کلاسیک به نظر برسد‌ اما او نیز پیام‌های خاص خود را از خلال پوشش و استایلش منتقل می‌کند. عینک آفتابی «هوانوردی» مشهور او سال‌هاست بخشی از هویت تصویری‌اش شده است. بایدن اغلب در رویدادهای غیررسمی یا هنگام خروج از هواپیما با آن عینک‌های آفتابی ظاهر می‌شود و تصویری خودمانی اما بااعتماد به‌نفس از خود به نمایش می‌گذارد.

این عینک نمادین، یادآور دوران جوانی او و خدماتش به عنوان پسر آرمان‌گرای دهه ۶۰ میلادی است و در عین حال به او جذبه‌ای دوستانه و مردم‌پسند می‌دهد. بایدن همچنین گاهی با کت خلبانی چرمی با نشان ریاست‌جمهوری دیده می‌شد که ظاهری شبیه ‌ فرمانده کل قوا به او می‌بخشید. جزئیات ظاهری کوچک – از سوزن‌یقه‌هایی با نشان پرچم آمریکا گرفته تا رنگ کراوات – همه حساب‌ شده‌اند تا هم وقار مقام ریاست‌جمهوری حفظ شود و هم صمیمیت و نزدیکی با مردم عادی القا شود.

ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه، به دقت از استایل ظاهری خود برای انتقال تصویر قدرت و اقتدار استفاده می‌کند. در محافل رسمی، او معمولا با کت‌وشلوارهای تیره کاملا اندازه و کراوات‌هایی با رنگ‌های سنگین ظاهر می‌شود که با شخصیت جدی و خونسردش هم‌خوانی دارد. انتخاب لباس‌های او نشان از انضباط و کنترل دارد؛ در پوشش او هیچ چیز خارج از جای خود نیست و همه اجزا مرتب و رسمی‌اند. اما پوتین فراتر از جلسات رسمی، از پوشش برای ساختن چهره یک «مرد عمل» نیز بهره برده است.

تصاویر مشهوری از او وجود دارد که متفاوت از لباس‌های رسمی همیشگی است: پوتین با بالاتنه برهنه در حال اسب‌سواری در توندراهای سیبری، با لباس کیمونو در تمرینات جودو یا کاپشن خلبانی مشکی ‌ هنگام بازدید از رزمایش‌های نظامی. این نمایش‌های از پیش برنامه‌ریزی‌شده تصویری، بخشی از استراتژی کرملین برای القای اقتدار، مردانگی و آمادگی جسمانی رهبر روسیه است.

حتی نوع ساعت مچی گران‌قیمتی که به دست می‌اندازد یا پالتوی فاخرش در مراسم عمومی، پیام پنهانی از توان مالی و اعتمادبه‌نفس او به مخاطبان مخابره می‌کند. به طور خلاصه، پوتین چه در کت‌وشلوار رسمی و چه در لباس ورزشکار ماجراجو، همواره در حال ساختن برندی شخصی است که قدرت، تسلط و مردانگی از آن تراوش می‌کند.

رئیس‌جمهور اوکراین، ولودیمیر زلنسکی، طی دو سال اخیر نمونه برجسته‌ای از تغییر استایل متناسب با شرایط بحرانی را به نمایش گذاشته است. زلنسکی که پیشتر کمد لباسش شامل کت‌وشلوارهای رسمی آبی یا خاکستری و پیراهن‌های اتوکشیده برای دیدارهای دیپلماتیک بود، پس از آغاز جنگ و تهاجم روسیه به اوکراین در سال ۲۰۲۲، ظاهر خود را به شکل چشمگیری تغییر داد. اکنون او تقریبا همیشه با تیشرت یا سویشرت‌های ساده به رنگ سبز زیتونی، شلوارهای خاکی نظامی و پوتین‌های سربازی در انظار دیده می‌شود.

این پوششِ شبیه ‌ یونیفرم سربازان خط مقدم بی‌وقفه یادآور وضعیت جنگی کشورش است. زلنسکی با ریشی که کمی بلندتر از حالت عادی شده و عدم استفاده از هرگونه نماد تشریفاتی در لباس، عملا می‌خواهد نشان دهد که او هم درست مانند سربازان درگیر در میدان نبرد است و دفتر کارش دیگر کاخ ریاست‌جمهوری نیست بلکه سنگر مقاومت است.

وقتی او با همین لباس ساده نظامی در مجامع بین‌المللی حاضر می‌شود – از نطق ویدئویی در سازمان ملل گرفته تا سخنرانی حضوری در کنگره آمریکا – پیام روشنی را مخابره می‌کند: «یک رهبر درحال جنگ فرصتی برای کراوات زدن ندارد». این استراتژی پوشش تا حد زیادی موثر بوده و به برند بین‌المللی زلنسکی تبدیل شده است؛ به گونه‌ای که تی‌شرت زیتونی او اکنون سمبلی از مقاومت اوکراین در برابر تجاوز روسیه تلقی می‌شود.

رهبر قدرتمند چین، شی جین‌پینگ، در ظاهر خود ترکیبی از سنت حزبی و دیپلماسی مدرن را منعکس می‌کند. شی اغلب در دیدارهای بین‌المللی و نشست‌های رسمی با کت‌وشلوار تیره و کراوات ظاهر می‌شود؛ لباسی که او را در جمع دیگر سران جهان هم‌شکل نشان می‌دهد و تصویری از یک دولتمرد جهان‌دیده ارائه می‌کند. اما در رویدادهای مهم داخلی و مراسم حکومتی چین، استایل شی تفاوت ظریفی پیدا می‌کند.

او گاهی به جای کت‌وشلوار غربی، کت‌های یقه‌بسته موسوم به «لباس مائو» را بر تن می‌کند. برای نمونه در رژه بزرگداشت هفتادمین سالگرد تأسیس جمهوری خلق چین در پکن، شی با کت و شلوار یقه دیپلماتیک خاکستری در جایگاه ایستاد. این انتخاب لباس حاوی نمادگرایی قوی بود: شی خود را وارث سنت انقلابی چین و ادامه‌دهنده راه رهبران کمونیست گذشته نشان داد. لباس یقه‌بسته به نوعی لباس فرم حزب کمونیست چین تبدیل شده و شی با پوشیدن آن در بزنگاه‌های مهم داخلی، وفاداری‌اش را به ارزش‌های حزب و هویت چینی به نمایش می‌گذارد.

در مقابل، هنگامی که او در اجلاس‌های بین‌المللی در کنار رهبران غربی دیده می‌شود، با پوشیدن کت‌وشلوار و کراوات استاندارد، پیام تعامل و عادی‌سازی را القا می‌کند. این جابه‌جایی ظریف در استایل، نشان‌دهنده توجه دقیق شی به مخاطب هر صحنه است؛ گاهی تأکید بر چینی بودن و کمونیست بودن و گاهی تاکید بر یک دولتمرد جهانی هم‌تراز دیگران بودن.

ولیعهد جوان سعودی، محمد بن‌سلمان، تلفیقی از پوشش سنتی عربی و لباس‌های غربی را در استایل خود به نمایش می‌گذارد. به عنوان یک شاهزاده سعودی و رهبر دوفاکتوی کشور، او اغلب با لباس سنتی عربستان یعنی دشداشه سفید بلند، چفیه و عقال بر‌سر و گاهی عبای سلطنتی بر دوش دیده می‌شود. این پوشش سنتی، مشروعیت او را به عنوان عضوی از خاندان سلطنتی و نگهبان ارزش‌های سنتی کشور تقویت می‌کند.

تصاویر رسمی او در حال دست‌بوسی پدرش ملک‌سلمان با همین لباس سنتی یا حضورش در مجامع رسمی داخلی با ردای فاخر همگی نقش لباس را در نمایش وفاداری به سنت‌ها نشان می‌دهد. اما محمد بن‌سلمان روی دیگری هم در استایل دارد که بیشتر در سفرهای خارجی یا ملاقات با چهره‌های غربی نمایان می‌شود. او در دیدار با مدیران شرکت‌های فناوری در سیلیکون‌ولی یا سفرهای اروپایی، گاه کت‌وشلوار رسمی و مدرن غربی به تن می‌کند. این تغییر لباس بسته به موقعیت، حاکی از استراتژی محمد بن‌سلمان در ارائه چهره‌ای دوگانه است: در داخل کشور یک رهبر سنت‌گرا و مذهبی‌ و در خارج یک مدیر اجرایی مدرن و اهل نوآوری.

رهبر کره شمالی، کیم جونگ اون، از همان روزهای نخست رهبری‌اش با انتخاب پوششی پا به عرصه گذاشت که یادآور پدربزرگ بنیانگذار حکومت و پدرش بود. کیم تقریبا همیشه با کت‌وشلوارهای یقه‌بسته به سبک مائو در انظار ظاهر می‌شود؛ لباسی که پیش از او کیم ایل‌سونگ و کیم جونگ‌ایل به آن شهرت داشتند.

این لباس فرم خاص – معمولا به رنگ تیره یا خاکستری – اکنون جزئی ثابت از تصویر عمومی کیم است و پیام روشنی دارد: استمرار سنت خاندان کیم و تداوم راه رهبران پیشین. به‌ندرت پیش می‌آید که او با لباس غربی یا کراوات دیده شود. حتی در دیدارهای تاریخی با رئیس‌جمهور کره‌جنوبی یا دونالد ترامپ، او همان لباس یقه‌بسته سنتی را به تن داشت. از سوی دیگر، گاهی با سنجاق سینه‌ای مزین به تصویر پدر و پدربزرگش، مشروعیت خود را از سلسله حاکم بر کشورش به نمایش می‌گذارد.

نگاهی به استایل این سیاستمداران نشان می‌دهد که لباس برای آنان صرفا جنبه زیبایی یا پوشش ندارد. در عرصه سیاست‌ورزی و ارسال پیام نیز به عنوان ابزاری مهم به کار گرفته می‌شود. یک انتخاب هوشمندانه در پوشش تصویری از قدرت، همبستگی با مردم، پایبندی به سنت یا حرکت به سوی تغییر را در ذهن مخاطبان داخلی و خارجی حک می‌کند.

سیاستمداران جهان با آگاهی از این موضوع، کمد لباس خود را همچون جعبه‌ابزار نمادها می‌بینند. از کراوات قرمز پررنگی که اقتدار و جسارت را تداعی می‌کند گرفته تا کاپشن ساده‌ای که فروتنی و مردمی بودن را فریاد می‌زند، همه و همه نشان می‌دهد چگونه سیاستمداران در عصر رسانه‌ای امروز حتی با رنگ و طرح لباس‌های‌شان هم سیاست می‌ورزند.

منبع: روزنامه هفت صبح

حامد شاکرنژاد سفیر قرآنی جمهوری اسلامی ایران شد