خبرگزاری مهر، گروه فرهنگ و ادب - زینب رازدشت: صدای قرآن از بلندگوهای معراج شهدا به گوش می‌رسد. سربازان مقابل درب‌های معراج ایستاده‌اند و به میهمان امروز، شهید محمدحسن زارعی، نوجوان ۱۷ ساله، خوش آمد می‌گویند. خانم‌ها از ورودی خواهران و آقایان از ورودی برادران وارد معراج می‌شوند. هر کسی به نوعی خود را سرگرم کرده است. نفراتی تسبیح به دست، ذکر می‌گویند و تعدادی هم روبه‌روی پیکرهای شهید گمنام نشسته‌اند و دعاهای‌شان را آهسته زیر لب زمزمه می‌کنند؛ چهره‌های‌شان غرق در اندوه و یاد شهید است و اشک‌ها بی‌اختیار از چشمان‌شان جاری می‌شود.

چند نفری هم روبه‌روی قبله ایستاده‌اند و نماز می‌خوانند. آن طرف‌تر هم تعدادی نشسته‌اند و قرآن قرائت می‌کنند. سه برادر به همراه یک خواهر به صورت پراکنده در معراج شهدا، پیش از اذان ظهر ایستاده‌اند و به شکلی مشغول صحبت با اقوام، دوستان و آشنایان هستند. از خادم معراج سراغ مادر یا پدر شهید را می‌گیرم که می‌گوید: پدر و مادر شهید فوت کرده‌اند و به ترتیب خواهر و برادران شهید را نشانم می‌دهد تا بتوانم گفتگویی با آن‌ها داشته باشم.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

ساعت را نگاه می‌کنم؛ به نظرم آنقدری فرصت دارم که حداقل با یکی از برادران شهید مصاحبه کنم. در میان جمعیت، محمدعلی زارعی، برادر بزرگ شهید، با چهره‌ای آرام و نگاهی پر از خاطره ایستاده بود. با او هم‌کلام شدم تا از برادر شهیدش بیشتر بدانم. محمدعلی زارعی فرزند ارشد خانواده زارعی و برادر بزرگ‌تر شهید است. زمانی که شهید محمدحسن زارعی در سن ۱۷ سالگی راهی جبهه‌ها می‌شود، او حدوداً ۲۸ سال سن داشت.

امید را در میان جوانان تقویت کنیم

محمدعلی زارعی برادر ارشد شهید زارعی گفت: محمدحسن در دوران کودکی بسیار شیطنت داشت. کمی که بزرگ‌تر شد، خود را مکلف به رفتن در جبهه‌های حق کرد. علی رغم اینکه من و برادر دیگرم در جبهه بودیم و پدرم به او گوشزد می‌کرد که درسش را بخواند. اما او می‌گفت هر کسی جای خود را دارد و من هم باید همچون برادرانم به جبهه بروم و از میهنم دفاع کنم.

وی افزود: نوجوانان و جوانانی که در آن دوران به جبهه می‌رفتند، خواهان مسائل ملی و مذهبی بودند. این نوع نگرش برگرفته از خانواده بود. خانواده در این مسیر بسیار می‌تواند تأثیرگذار باشد و پدر و مادرم در این مسیر توانست ما را به درستی تربیت کنند. محمدحسن در آن مقطع دانش‌آموز هنرستان آزادی فلسطین واقع در میدان امام حسین بود که از همان مدرسه به جبهه اعزام شد. پدرم به سختی رضایت داد زیرا بر این تصور بود که دو پسرش در جبهه هستند و محمدحسن هنوز سنی ندارد و باید به مدرسه برود. اما در نهایت او پدر را راضی کرد و نامه مدرسه را به امضای پدر رساند.

در این میان بود که اشک امانش نمی‌دهد. اشک‌هایش از گوشه‌های چشمانش روی گونه‌های سرازیر می‌شود. انگار دیدار آخرش با محمدحسن مقابل چشمانش می‌آید. با همان چشمان پر از اشک و گریه‌کنان ادامه داد: پیش از رفتن محمدحسن به جبهه، برای دیدن پسر دومم به منزل ما آمد. پسرم تازه متولد شده بود. محمدحسن آمد و رفت. همان رفتن شد که سفر آخرش بود. او ۱۹ دی سال ۶۱ به منطقه رفت و در نهایت ۲۲ فروردین سال ۶۲ در عملیات والفجر ۱ در فکه به شهادت رسید.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

وی ادامه داد: پس از ایام عید سال ۶۲ بود که خبر شهادتش را آوردند. برای پیگیری به منطقه رفتم تا از نزدیک با دوستان و هم‌رزمانش صحبت کنم و بدانم که چه اتفاقی برای محمدحسن افتاد. اکثر دوستان تأیید کردند که او شهید شده است. حتی یکی از همرزمانش دیده بود که محمدحسن ترکش خورده است و نتوانسته بودند که پیکرش را بیاورند و پیکرش در منطقه مانده بود.

زارعی گفت: اسفندماه سال گذشته بود که به منزل خواهرم رفتیم و در آنجا خبر کشف پیکر محمد حسن را به ما دادند. لحظه‌ای که خبر را شنیدم، از یک طرف خوشحال بودیم و از طرفی بغض داشتم چراکه پدر و مادرم همیشه آرزوی چنین روزی بودند.

وی افزود: امروزه جامعه به سمتی رفته است که جوانانمان ناامیدند و به فکر مهاجرت می‌افتند. امیدوارم کشور به سمتی برود که امید در میان جوانان قطع شود و شرایط اقتصادی کشور رو به بهبودی برود.

محمدحسن با اصرار رضایت نامه را از پدر گرفت

آن طرف‌تر خانمی را می‌بینم که آرام و با چشمان پر از اشک روی صندلی نشسته است. معصومه زارعی خواهر بزرگ‌تر که چهارسال از شهید بزرگ‌تر است. او مسئولیت‌پذیری را خاص‌ترین ویژگی شهید عنوان کرد. بسیار آرام و شمرده صحبت می‌کرد. انگار در جای خالی مادر می‌خواست برای برادرانش مادری کند. آرام به همه دلداری می‌کرد و در آرامش کامل از خصوصیات شهید برای اطرافیان می‌گفت.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

معصومه زارعی ادامه داد: زمانی که محمدحسن راهی جبهه شد، ازدواج کرده بودم. دوران کودکی‌اش را به خوبی یاد دارم که چقدر بازیگوش بود. محمدحسن کلاس یازدهم بود. یادم می‌آید زمانی که نامه مدرسه را به پدرم نشان داد تا امضایش را بگیرد و راهی جبهه شود، پدرم قبول نکرد. او آنقدر اصرار کرد تا توانست پدرم را راضی کند. او بر این تصور بود که باید برای دفاع از میهن به جبهه برود که قهرمانانه جلو رفت. از همان زمان که خبر مفقودی‌اش را به ما دادند، پدر و مادرم بی‌قراری می‌کردند. البته چند سال بعد شهید گمنام اعلام شد.

وی افزود: از اسفند سال گذشته که خبر کشف پیکر را به ما دادند، تا به امروز بی‌قرار بودم. ایام عید را متوجه نشدم. برای امروز لحظه‌شماری می‌کردم. پدر و مادرم هم نبودند به خاطر همین مسئولیتی گردن‌مان بود. مادرم ۱۷ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ در اثر کرونا فوت کرد. پدرم هم ۱۰ سالی می‌شود از دنیا رفته است. آنها بسیار چشم انتظار بودند.

فوتبال ورزش مورد علاقه شهید محمدحسن زارعی بود

محمدحسین زارعی فرزند سوم خانواده و برادر بزرگ‌تر شهید که تقریباً یک سال از شهید محمدحسن بزرگ‌تر بود. او شهید محمدحسن را فرزند چهارم خانواده معرفی می‌کند. زمانی که شهید محمدحسن به جبهه می‌رود، او ۱۸ ساله بود. وی درباره شهید محمدحسن گفت: محمدحسن در رشته مکانیک هنرستان آزادی فلسطین در میدان امام حسین درس می‌خواند. دوم دبیرستان بود که مدرسه را رها می‌کند و راهی جبهه می‌شود. اهل مسجد بود و بیشتر به مسجدالحسین واقع در میدان ۸۸ نارمک می‌رفت. او دائماً می‌گفت که باید به جبهه برود و احساس وظیفه می‌کرد درحالی که من به همراه برادرم در جبهه بودیم.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

وی افزود: شهید محمدحسن علاقه بسیاری به فوتبال داشت و در تیم فوتبال مدرسه بازی می‌کرد و جوایز بسیاری در این حوزه کسب کرده بود. زمانی که خبر کشف پیکر را به ما دادند، داغ‌ مان تازه شد و در این یک ماه بی‌قرار بودیم تا پیکر به دست مان برسم. این مدت بسیار بر ما سخت گذشت.

شهید محمدحسن در یک روز دو کاپ قهرمانی را گرفت

هادی زارعی برادر کوچک‌تر شهید محمدحسن است. زمانی که شهید محمدحسن راهی جبهه می‌شود او ۱۲ سال بیشتر نداشت. هادی زارعی درباره شهید گفت: محمدحسن علاقه زیادی به فوتبال داشت و ما باهم فوتبال بازی می‌کردیم. او پنج سال از من بزرگ‌تر بود. محمدحسن بسیار مستقل بود تا جایی که تابستان‌ها در صنف‌های مختلف واقع در محله‌مان همچون قصابی و میوه‌فروشی کار می‌کرد. او از ۱۵ سالگی دست به جیب خود شد. نه تنها هزینه‌های خودش را می‌داد بلکه کمک حال خانواده هم بود. برای من کتانی می‌خرید و باهم به سینما می‌رفتیم. بیشتر به فیلم‌های جنگ علاقه داشت.

وی ادامه داد: از زمانی که محمدحسن راهی جبهه شد، مادرم دل‌نگرانش بود و برایش بی‌قراری می‌کرد. از آن زمان که خبر مفقودی‌ اش به ما رسید، همه تلاش مان را برای پیدا کردنش کردیم و به نتیجه نرسیدیم. آن زمان که اسامی اسرا را در روزنامه‌ها می‌زدند، مادرم شب و روز نداشت. خواهر و برادرهایم ازدواج کرده بودند و من کنار پدر و مادرم بودم. مادرم پس از مفقود الاثر شدن محمدحسن، مریض‌احوال شد و او را به دکتر می‌بردم و همراهی‌ اش می‌کردم. به نوعی می‌توان گفت که عصای دستش بودم.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

زارعی گفت: محمدحسن در هر تیم فوتبالی که بازی می‌کرد، پیروز می‌شد. یک بار در یک روز دو کاپ قهرمانی را گرفت. با آن جثه‌اش در یک مسابقه صبح و یک مسابقه شب، بازی کرد و کاپ قهرمانی را گرفت. تا پیش از فوت مادرم کاپ‌ها بود اما دیگر خبری از کاپ‌ها ندارم.

وی افزود: ابتدا خبر شهادت محمدحسن را برایمان نیاوردند. اول گفتند که او مجروح شده است. سپس خبر آمد که از محمدحسن هیچ خبری نیست و شاید شهید شده باشد. اطلاعات قطره چکانی به ما می‌رسید. بعد از مدتی برادرم از طریق دوستانش متوجه شهادتش شده بود. شهید تاج‌الدین به ما اطلاع داد که محمدحسن شهید شده است او بسیار به محمدحسن نزدیک بود اما حیف که به شهادت رسید و نتوانستیم از او اطلاعاتی درباره محمدحسن بگیریم.

برادر کوچک‌تر شهید محمدحسن گفت: جواد اصغرزاده یکی از دوستان نزدیک و هم‌رزم محمدحسن است. وکیل دادگستری هستم و در یکی از روزها موکلم عکسی را به من نشان داد که محمدحسن در آن عکس بود. اصغرزاده در جریان همه جزئیات مربوط به محمدحسن است. او گنجینه خوبی می‌تواند برایمان باشد.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

وی افزود: امروز بسیار افسوس خوردم که مادرم کنارمان نیست. او بسیار چشم انتظار محمدحسن بود. او در ۲۲ اردیبهشت سال ۱۴۰۰ بر اثر کرونا درگذشت. تا روزی که زنده بود چشم انتظار محمدحسن بود. حتی پیش از آنکه به بیمارستان برود، می‌گفت یک نفر در خانه باشد شاید خبری از محمدحسن برایمان بیاورند. حتی در آن دوران بحبوحه جنگ همیشه چشمش به در خانه بود تا شاید کسی خبری برایش بیاورد. زمانی که قصد داشتیم خانه را بفروشیم، به ما می‌گفت اگر از این خانه برویم چه کسی خبر محمدحسن را برایمان بیاورد. نکند کسی خبری برایمان بیاورد و ما در این خانه نباشیم. روزهای سخت و رنج‌آوری را مادرم گذراند. برای هر زنگ خانه بی‌قرار می‌شد که شاید خبری از محمدحسن برایش بیاورند.

صدای اذان به گوش می‌رسد. باید مصاحبه را تمام می‌کردم. جانمازهای سبز رنگ در چند ردیف در معراج شهدا چیده شده‌اند. کم‌کم آقایان و خانم‌ها در محل نماز ایستادند و نماز ظهر و عصر به جماعت خوانده شد. پس از اقامه نماز، دعای فرج با نوایی خاص قرائت شد؛ نوایی که هر کلمه‌اش اشک را بر گونه‌ها جاری می‌کرد.

صدای شاتر دوربین‌ها با زمزمه‌ی یا حسین در هم آمیخته بود

پس از اقامه نماز ظهر و عصر، صدای ذکر یا حسین از بلندگوها طنین‌انداز شد. در معراج شهدا، رسم بر این است که پیکر شهید با ذکر یا حسین وارد شود. تابوت شهید زارعی، بر دستان سربازان، و با زمزمه مداوم یا حسین، وارد معراج شهدا شد. نگاه خواهر شهید، مات و مبهوت، بر تابوت خیره مانده بود. صدای شاتر دوربین‌ها با زمزمه یا حسین در هم آمیخته بود. تابوت در فضای معراج شهدا آرام بر زمین گذاشته شد و سه برادر بر صندلی‌هایی روبه‌روی آن نشستند. روضه قتلگاه آغاز شد؛ روضه کربلا، روضه حضرت زینب… عکاسان و فیلمبرداران مشغول ثبت این لحظات بودند. روضه‌خوان می‌خواند، میهمانان اشک می‌ریختند و اشک‌های‌شان مقابل دوربین‌ها در تاریخ ثبت می‌شد.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

خواهر شهید، چادر را بر سر کشیده و سر بر تابوت گذاشته بود. لرزش شانه‌هایش گواه بر شدت گریه‌هایش بود. سه برادر و خواهر، آرام و بی‌حرکت، مقابل پیکر شهید نشسته بودند و لحظه‌ای چشم از آن بر نمی‌داشتند. «حسین جان، حسین جان»، زمزمه‌ای یکپارچه در سالن پیچیده بود و اشک بر گونه‌ها جاری بود.

پس از پایان مراسم عمومی، خانواده برای وداع خصوصی به خلوتگاه رفتند. چند دقیقه‌ای دور از دید خبرنگاران و میهمانان، با شهیدشان خلوت کردند. در آن فضای آرام، زمان انگار ایستاده بود. سه برادر و یک خواهر، پس از سال‌ها فراق، در سکوت و اشک، با شهید نجوا می‌کردند؛ وداعی سراسر دلتنگی و حسرت.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

پس از وداع خصوصی، محمد شمس، مسئول معراج، وسایل همراه پیکر شهید را به خانواده تحویل داد؛ جوراب‌ها، کفش‌ها، کلاه و پلاکی که بر آن سه حرف اختصاری «MHZ» حک شده بود. خواهر، با دستان لرزان، خاک را از روی وسایل برادر پاک می‌کرد. انگار می‌خواست بعد از سال‌ها، دوباره از او مراقبت کند. زیر لب زمزمه می‌کرد: «بگذار خاک را از روی وسایلت بتکانم، جان برادر…» در صدایش، سال‌ها دوری و حسرت موج می‌زد. کفش‌های فرسوده، جوراب‌های پاره، پلاکی آسیب‌دیده… اما همان سه حرف اختصاری، هویت شهید را پس از سال‌ها غربت، دوباره بر این خاک ثابت می‌کرد. برادران نیز هر کدام یکی از این وسایل را در دست گرفته بودند. کفش‌های کهنه، جوراب‌های پاره، و پلاکی که قسمتی از آن فرو رفته و شماره‌ای نامشخص بر آن حک شده بود. اما زیر آن شماره‌ها، سه حرف «MHZ»، مخفف نام محمدحسن زارعی، به وضوح دیده می‌شد.

ماجرای عکسی که برای همیشه سر جایش ماند

در چشمان هر یک از اعضای خانواده، داستانی از دلتنگی، صبر و افتخار موج می‌زد. گویی هر کدام به تنهایی، سال‌های نبودن او را زیسته بودند. و در این لحظه، کنار پیکر مطهر شهید، به آرامشی عمیق دست یافته بودند.

دعای فرج از معراج شهدا شنیده می‌شود. به هنگام خروج از معراج صدای خانمی را می شنوم که خاطره‌ای از شهید محمدحسن زارعی را برای اطرافیانش می‌گوید. کنجکاو می‌شوم و به نزدیکش می‌روم. سیما محمودی دخترخاله شهید است. او در این سال‌ها عکس شهید را مقابل بوفه زده است. وی در این‌باره گفت: هر کسی به منزل ما می‌آمد، می‌گفت عکس را بردار چه نیازی است که عکس را آنجا بزنی. امسال در خانه تکانی یک لحظه به فکرم خطور کرد که عکس را بردارم و به اتاق ببرم و در کتابخانه بگذارم که به یکباره از تصمیمم منصرف شدم و عکس را سرجایش گذاشتم و با خود گفتم که هر چه دارم از شهید دارم. زیرا با هر مشکلی که روبه‌رو می‌شوم، به شهید محمدحسن زارعی مراجعه می‌کنم و مشکلم به یکباره حل می‌شود. فردای همان روز پسرم زنگ زد و گفت که پیکر شهید محمدحسن پیدا شده است. در آن لحظه خدا را شکر کردم که عکس شهید را سرجایش گذاشتم و شرمنده‌اش نشدم.

«MHZ» رمزی که پس از سال‌ها غربت، هویت شهید را فریاد زد

وی افزود: از شهید محمدحسن معجزات بسیاری دیدم. سوم اردیبهشت سال ۸۸ در دیاله عراق مجروح شدیم. پسرم بیشتر مجروح شده بود. از شهید محمدحسن خواستم تا کمکمان کند. پسرم را تا مرز ایران آوردیم و در همه لحظات احساس کردم محمدحسن کمکمان کرده است. ان‌شالله در آن دنیا شهید محمدحسن دستمان را بگیرد. شهدا زنده‌اند، شفاعتمان می‌کنند. شهدا دستمان را می‌گیرند. اینها جملاتی است که میهمانان به زبان می‌آورند.

محمدحسن زارعی، بعد از ۴۲ سال، به آغوش میهن و خانواده بازگشت. بازگشتی که نه تنها پایان یک انتظار طولانی بود، بلکه آغاز فصلی نو در تاریخ این خانواده و این سرزمین بود. فصلی که با عطر ایثار و شهادت، برای همیشه جاودانه خواهد ماند.

تاکید ظفرقندی بر مستندنگاری و بازتاب خدمات کادر سلامت