باشگاه خبرنگاران جوان - وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در پیامی به مناسبت روز جهانی سلامت گفت: ایران با روند کنونی فرزندآوری، در آینده‌ای نزدیک با یک ساختار جمعیتی سالخورده رو‌به‌رو است و این اتفاق آسیب‌های عظیم بسیاری دارد.

متن پیام محمدرضا ظفرقندی به شرح زیر است:

«سازمان جهانی بهداشت، شعار «شروع‌هایی سالم، آینده‌های امیدبخش» را به‌عنوان شعار «روز جهانی سلامت» در سال ۱۴۰۴ (۲۰۲۵ میلادی) برگزیده است؛ این شعار از دولت‌ها، مردم و جامعه سلامت می‌خواهد تا برای پایان دادن به مرگ‌های قابل پیشگیری مادران و نوزادان، بیشتر تلاش کنند و در این مسیر سلامت و رفاه درازمدت زنان و در نتیجه فرزندان و خانواده را در اولویت برنامه‌ها و اقدامات خود قرار دهند.

توجه به این شعار برای کشور ما از آن جهت دارای اهمیت ویژه است که جامعه ایران مرحله‌ای حساس از گذار جمعیتی را تجربه می‌کند؛ گذاری که با تدوام کاهش جمعیت می‌تواند به ابربحرانی جدی برای جامعه ایرانی تبدیل شود؛ بر همین اساس، با روند کنونی فرزندآوری، پیش‌بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک با یک ساختار جمعیتی سالخورده و آسیب‌های عظیم ناشی از آن مواجه باشیم؛ بحرانی که نه‌فقط حوزه سلامت بلکه همه ابعاد فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی کشور را تهدید می‌کند.

در چنین شرایطی تلاش برای حفظ سلامتی مادران و فرزندان، به معنای تلاش برای ساختن جامعه‌ای سالم و آینده‌ای روشن و امیدوارکننده است؛ آمار‌ها نشان می‌دهند که در سال ۱۴۰۲ میزان مرگ و میر کودکان کمتر از پنج سال در ایران، معادل ۱۵.۵۱ در هزار تولد، و میزان مرگ و میر نوزادان کمتر از ۲۸ روز معادل ۸.۳۸ در هزار تولد زنده گزارش شده‌است.

همچنین، در حالی که در گذشته کودکان بیشتر به دلیل ابتلا به بیماری‌های عفونی و انگلی مانند اسهال و استفراع، جان خود را از دست می‌دادند در چند دهه اخیر عواملی، چون «سوانح و حوادث غیرعمدی» از قبیل حوادث روزمره، حوادث ترافیکی و غرق شدگی، نقش مهمی در میان علل مرگ کودکان «یک تا ۵۹ ماهه» داشته است که این موضوع خود نشان‌دهنده اهمیت و ضرورت توسعه آموزش‌های همگانی در این زمینه است.

در نظام سلامت کشور تا کنون مجموعه‌ای از برنامه‌ها با هدف پایش و حفظ سلامتی مادران و کودکان چه در بخش پیشگیری و چه در بخش درمان اجرا شده است؛ از جمله، برنامه پایش رشد کودکان، طراحی برنامه‌هایی برای شناسایی زودهنگام اختلالات تکامل کودکان، آموزش و ترویج توجه به سبک زندگی سالم از جمله آموزش و اصلاح تغذیه مناسب مادر و کودک (با هدف زندگی سالم و پیشگیری از بروز اختلالاتی مانند لاغری، کم‌وزنی، چاقی، اضافه‌وزن و کوتاه‌قدی)، تاکید ویژه بر احیای کودکان، درمان رایگان کودکان کمتر از هفت سال در بیمارستان‌های دولتی و وابسته به دانشگاه‌های علوم‌پزشکی، و طراحی برنامه‌هایی برای شناسایی زودهنگام اختلالات تکامل کودکان، اجرای برنامه‌هایی برای پیشگیری یا درمان اختلال‌هایی، چون «اختلالات مربوط به زبان»، «بیش‌فعالی»، «اختلال تمرکزی»، «اختلال یادگیری»، اختلال‌های بینایی، شنوایی، اوتیسم و ....

برای تداوم‌بخشیدن به اجرای باکیفیت‌تر این برنامه‌ها و ارتقای آنها، همزمان با عزم جهانی برای ساختن جامعه‌ای سالم‌تر، و همگام با شعار «سازمان جهانی بهداشت»، ضرورت دارد اجرای برنامه‌هایی با سرفصل‌های زیر به‌طور ویژه در دستور کار ما در نظام سلامت کشور قرار گیرد:

ـ افزایش آگاهی درباره اهمیت و ضرورت سلامت مادر و نوزاد و اولویت دادن به سلامت و رفاه مستمر زنان.

ـ حمایت از سرمایه‌گذاری‌های موثر و توسعة بخش‌هایی که به دنبال تامین یا بهبود سلامت، ارتقای سلامتی و کیفیت زندگی مادران و نوزادان هستند.

ـ تشویق و ترویج اقداماتی که از سوی نهاد‌های حکمرانی، مردم و مردم‌نهاد‌ها برای حمایت از والدین و همچنین حمایت از متخصصان حوزه سلامت انجام می‌شود ـ متخصصانی که در زمینه سلامت مادران و نوزادان نقشی اساسی ایفا می‌کنند.

ـ توجه به ابعاد سلامت روان در کنار سلامت جسمی

ـ ارائه آموزش‌های تخصصی و به‌روز در زمینه بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان

ـ اطلاع‌رسانی هوشمند و ارایه آموزش‌های همگانی مستمر در زمینه بارداری، زایمان و دوره پس از زایمان

ـ تداوم و کیفیت‌بخشی به پایش، حمایت و پشتیبانی از مادران، پیش از بارداری، حین بارداری و پس از زایمان

این سرفصل‌ها می‌توانند در «هفته سلامت» که هر سال از اول تا هفتم اردیبهشت ماه در کشور برگزار می‌شوند، نیز به شکل ویژه مورد توجه قرار گیرند.

بی‌گمان اجرای طرح ملی «پزشک خانواده» که از برنامه‌های اصلی نظام سلامت کشور است، در کنار برنامه‌های افزایش «سواد سلامت» می‌تواند در تحقق اهداف شعار «شروع‌هایی سالم، آینده‌هایی امیدبخش» و تامین سلامتی مادران، فرزندان و تقویت نهاد خانواده نقشی مهم و حیاتی ایفا کند.

روز جهانی سلامت همچنین مناسبتی است برای قدردانی از همه دست‌اندرکاران سختکوش حوزه سلامت. وظیفه خود می‌دانم ضمن تبریک این روز، از تلاش‌ها و مجاهدت‌های جامعه سلامت کشور سپاسگزاری کنم و برای‌شان سلامتی، نشاط و توفیق آرزو کنم.

امیدوارم در سال پیش رو با کوشش برای برطرف کردن یا کاهش مشکلات، کمبود‌ها و مسائل کادر سلامت، با یاری و همکاری یکدیگر «شروع‌هایی سالم و آینده‌هایی امیدبخش» را برای جامعه ایران، به ویژه کودکان و مادران این سرزمین، به‌عنوان سرمایه‌های اصلی جامعه، رقم بزنیم.

سنجش و ارزشیابی علمی و نظام‌مند تضمین کننده آینده علمی کشور است