باشگاه خبرنگاران جوان ـ قدرت کلیک‌های شما بیشتر از آن چیزی است که فکرش را می‌کنید. در مجموع، فقط چند لحظه از توجه ما می‌تواند یک وب‌سایت را بالا ببرد یا به سقوط بکشاند. با این حال اگر با سایر کاربران تفاوت چندانی نداشته باشید، به‌نظر می‌رسد که رفتارتان در اینترنت در حال تغییر است، تغییری که می‌تواند آینده‌ی اینترنت را زیر و رو کند.

در یک سال گذشته، گوگل دست به تغییری اساسی زد. احتمالاً تا الان متوجه‌اش شده‌اید، دیگر در صدر نتایج جست‌وجو آن فهرست آشنای لینک‌های آبی قرار ندارد. حالا اولین چیزی که می‌بینید، معمولاً پاسخی تولیدشده توسط هوش مصنوعی است که گوگل آن‌ را مرور کلی هوش مصنوعی (AI Overviews) می‌نامد. اگر پیشنهادهای این هوش مصنوعی که به کاربران گفته بود سنگ یا چسب بخورند را در نظر نگیریم، این پاسخ‌ها گاهی واقعاً مفیدند.

نکته‌ی مهم‌تر اما اینجاست که AI Overviews بر رفتار بعدی کاربران هم اثر می‌گذارد. در سال جاری، ۹۰۰ کاربر آمریکایی به مرکز تحقیقات Pew اجازه دادند تا فعالیت‌های مرور وب‌شان بررسی شود. به‌گفته‌ی آرون اسمیت، مدیر «دیتا لبز» در این مرکز کاربرانی که در نتایج جست‌وجویشان با خلاصه‌ی هوش مصنوعی مواجه می‌شدند، کمتر احتمال داشت روی لینک‌ها کلیک کنند و همچنین بیشتر احتمال داشت همان‌جا مرورگرشان را ببندند. تحلیل جدید این مرکز نشان می‌دهد که کاربران گوگل در مواجهه با AI Overviews تقریباً دو برابر کمتر از حالت عادی به سایت‌های دیگر سر می‌زنند و در ۲۶ درصد موارد، کل مرور اینترنتی خود را به پایان می‌رسانند.

می‌توان گفت این ماجرا یک «اتفاق بسیار مهم» است. کاربران اینترنتی هر سال پنج تریلیون بار از جست‌وجوی گوگل استفاده می‌کنند، این دقیقاً همان‌جایی است که بخش عمده‌ای از فعالیت‌های آنلاین آغاز می‌شود. بسیاری از وب‌سایت‌ها، به‌ویژه آن‌هایی که اطلاعات و محتوا ارائه می‌دهند و نه کالا یا خدمات، درآمدشان را از طریق تبلیغات تأمین می‌کنند. این یک اکوسیستم وابسته به اندازه‌ی مخاطب است و همان‌طور که بارها دیده‌ایم، تغییرات کوچک در الگوریتم گوگل می‌تواند در عرض یک شب، یک کسب‌وکار آنلاین را به‌طور کامل از بین ببرد.

به‌گفته‌ی لیلی ری، معاون استراتژی و تحقیقات در زمینه‌ی بهینه‌سازی موتور جست‌وجو (SEO) در آژانس بازاریابی Amsive بیشتر وب‌سایت‌ها برای ادامه‌ی فعالیت به ترافیکی که از گوگل می‌گیرند وابسته‌اند. اما AI Overviews به‌حدی در این ترافیک اختلال ایجاد کرده که بسیاری از سایت‌ها با افت درآمد ۲۰، ۳۰ و حتی ۴۰ درصدی روبه‌رو شده‌اند. این یک ضربه‌ی ویرانگر است که انگیزه‌ی تولید محتوای باکیفیت را از بسیاری افراد می‌گیرد.

این شرایط، ممکن است پیش‌نمایشی از آینده‌ی نزدیک باشد؛ چرا که گوگل به‌تازگی قابلیتی به‌نام حالت هوش مصنوعی (AI Mode) را معرفی کرده که کلاً نتایج جست‌وجوی سنتی را کنار می‌گذارد. لیلی ری و تعداد زیادی از کارشناسان هشدار می‌دهند که این تصمیم می‌تواند فاجعه‌بار باشد. برخی حتی نگران‌اند که این روند، به‌تدریج باعث نابودی اینترنتی شود که امروز می‌شناسیم. با این حال، گوگل همه‌ی این نگرانی‌ها را بی‌اساس می‌داند. سخنگوی این شرکت در پاسخ به انتقادها می‌گوید:«ما هر روز میلیاردها کلیک را به وب‌سایت‌ها هدایت می‌کنیم و هیچ کاهش معناداری در ترافیک کلی وب مشاهده نکرده‌ایم، برخلاف آنچه مطرح شده است. این پژوهش از روش‌شناسی معیوب و مجموعه‌ای از جست‌وجوهای غیرنماینده استفاده کرده که نمی‌توان آن را بازتاب‌دهنده‌ی واقعی رفتار کاربران در جست‌وجوی گوگل دانست.»

اما مرکز پژوهشی Pew با اطمینان از یافته‌های خود دفاع می‌کند. آرون اسمیت، مدیر Data Labs در این مرکز می‌گوید: «نتایج ما با مطالعات مستقل شرکت‌های تحلیل وب هم‌خوانی دارد.» به‌گفته‌ی او و دیگر تحلیل‌گران، ده‌ها گزارش مختلف نشان می‌دهد که AI Overviews می‌تواند بسته به نوع جست‌وجو، ترافیک وب را بین ۳۰ تا ۷۰ درصد کاهش دهد. لیلی ری نیز می‌گوید این روند را در داده‌های صدها وب‌سایت به چشم دیده است.

اما گوگل در گفتگو با BBC تأکید کرده است که این داده‌ها را نباید جدی گرفت، چون به‌گفته‌ی این شرکت، پژوهش انجام شده «ضعیف»، «جهت‌دار» و بر پایه‌ی «حکایت‌های بی‌ارزش» است. از نگاه گوگل، نوسان در ترافیک وب دلایل متعددی دارد و AI Overviews در واقع باعث شده کاربران با منابع متنوع‌تری روبه‌رو شوند و راه‌های تازه‌ای برای کشف وب‌سایت‌ها پیدا کنند. سخنگوی گوگل می‌گوید: «کلیک‌هایی که از طریق پاسخ‌های هوش مصنوعی انجام می‌شوند، باکیفیت‌تر هستند چون کاربران زمان بیشتری را در سایت‌های مقصد سپری می‌کنند.»

نکته‌ی جالب اینجاست که حتی هوش مصنوعی خود گوگل با تیم روابط عمومی‌اش مخالف است. اگر از Google Gemini بپرسید، به‌صراحت پاسخ می‌دهد که AI Overviews به ترافیک سایت‌ها آسیب می‌زند. لیلی ری هم معتقد است شواهد کافی وجود دارد؛ گوگل اطلاعات را وارونه جلوه می‌دهد و واقعیت را پنهان می‌کند، چون می‌داند مردم اگر از حقیقت باخبر شوند، وحشت می‌کنند. در عین حال، این شرکت همچنان بر تعهدش به شفافیت تأکید دارد.

دست‌کم گوگل اینطور فکر می‌کند، چراکه سخنگوی این شرکت بر این باور است که کاربران به‌سمت تجربه‌های مبتنی بر هوش مصنوعی گرایش پیدا کرده‌اند و ویژگی‌های مبتنی بر AI در جست‌وجوی گوگل، به مردم این امکان را می‌دهد که سؤالات بیشتری مطرح کنند و راه‌های جدیدی برای ارتباط با وب‌سایت‌ها پیدا کنند. اما لیلی ری معتقد است گوگل اصل ماجرا را نادیده می‌گیرد. او می‌گوید:«گوگل ممکن است بگوید: «حالا کسی دیگر تمایلی به کلیک کردن ندارد.» اما واقعیت این است که خودش دارد از زحمات دیگران سود می‌برد. آن‌ها کلیک‌هایی را از آنِ خود می‌کنند که در اصل باید به سازندگانی برسد که محتوایشان توسط هوش مصنوعی گوگل استخراج شده است.»

ری تأکید می‌کند که حتی اگر از سرنوشت وب‌سایت‌ها هم صرف‌نظر کنیم، تمایل هوش مصنوعی به «توهم‌زایی» می‌تواند برای خود کاربران هم خطرناک‌تر باشد. او اینطور توضیح می‌دهد:« AI Overviews خیلی وقت‌ها اشتباهات فاحش و خطرناکی مرتکب می‌شود. نه‌تنها دارد ترافیک را از وب‌سایت‌ها می‌دزدد، بلکه گویا حق انتخاب اینکه بتواند خودش بین منابع مختلف مقایسه کند، تصمیم بگیرد چه چیزی را بخواند و به چه نتیجه‌ای برسد را از کاربر می‌گیرد.»

در مقابل، گوگل می‌گوید پاسخ‌های مبتنی بر هوش مصنوعی در جست‌وجو کاربردی، دقیق و در حد دیگر ویژگی‌های جست‌وجوی سنتی هستند. شاید این همان معامله‌ای باشد که همه‌مان، خواسته یا ناخواسته، با آن کنار آمده‌ایم، کمی راحتی بیشتر، اصطکاک کمتر و شاید حق انتخابی محدودتر. اما اگر گوگل اشتباه کرده باشد و اگر وب‌سایت‌ها یکی‌یکی کنار بروند، مشکل از این نیست که روی لینک اشتباهی کلیک کرده‌ایم بلکه مشکل این است که اصلا روی هیچ لینکی کلیک نکرده‌ایم.

منبع: خبرآنلاین

سردرگمی رای دهنده آمریکایی در سال ۲۰۲۴: انتخاب بین دو «شر»