راز داشتن دندان‌هایی سفیدتر، قوی‌تر و سالم‌تر سال‌ها است روی سرمان پنهان مانده است. پژوهشگران کالج کینگز لندن موفق شده‌اند پروتئینی رایج در مو را برای بازسازی مینای دندان به کار بگیرند. مینای دندان همان ماده‌ای است که دندان‌های سفید افراد را محکم و درخشان نگه می‌دارد.

چرا دندان‌ها بازسازی نمی‌شوند؟

دندان‌ها استخوان نیستند؛ این تفاوت مهم تنها برای ریزبینی نیست، بلکه توضیحی است برای این‌که چرا وقتی از دست می‌روند یا می‌شکنند، دوباره رشد نمی‌کنند؛ بنابراین وقتی مینای دندان به خاطر رژیم غذایی، کوتاهی در رعایت بهداشت دهان و دندان یا حتی افزایش سن فرسایش پیدا می‌کند و عاج زرد کمرنگ زیر آن نمایان می‌گردد، آغاز آسیبی دائمی است.

پوسیدگی؛ شایع‌ترین بیماری جهان

پوسیدگی دندان می‌تواند استحکام و مقاومت دندان را تا ۹۵ درصد کاهش دهد و به درد‌های مداوم و از دست رفتن عملکرد دندان منجر شود. سوراخ‌های ایجاد شده در اثر پوسیدگی ممکن است به عصب برسند و باعث حساسیت شدید، افتادن دندان و حتی تحلیل استخوان فک شوند. بر اساس گزارش «بار جهانی بیماری‌ها» (Global Burden of Disease) در سال ۲۰۱۹، پوسیدگی درمان نشده دندان‌های دائمی حدود ۲ میلیارد نفر را در جهان درگیر کرده بود. این آمار، پوسیدگی دندان را به طور بالقوه به شایع‌ترین بیماری جهان و یکی از عوامل افزایش سریع هزینه‌های بهداشت و درمان تبدیل می‌کند.

محدودیت‌های درمان‌های رایج

کامپوزیت‌های پایه رزین (پرکننده‌های بر پایه رزین) که برای ترمیم پوسیدگی استفاده می‌شوند، می‌توانند سمی و نامرغوب‌تر از مینای واقعی دندان باشند. باری بر دوش محیط زیست نیز هستند. از سوی دیگر فلوراید می‌تواند روند فرسایش مینا را کند سازد؛ اما قادر به پیشگیری یا بازسازی نیست.

ورود پروتئین کراتین

در اینجا پروتئین کراتین (Keratin) وارد ماجرا می‌شود؛ پژوهشگران آن را از پشم گوسفند استخراج کرده و در بزاق مصنوعی قرار دادند. کراتین با جذب مواد معدنی از بزاق شبیه‌سازی شده، ساختاری شبیه به مینای دندان ایجاد کرد و حتی مانند آن عمل نمود، مثل پر کردن پوسیدگی‌ها و ایجاد محافظتی مشابه مینا همراه با درخشندگی مرواریدی.

قدرت بیشتر با ترکیب پروتئین‌ها

برای دستیابی به بهترین نتیجه، پژوهشگران انواع مختلف کراتن و دیگر پروتئین‌ها را با هم ترکیب کردند تا به ویژگی‌های مطلوب مختلفی دست یابند. این ویژگی‌ها شامل یک ساختار سلسله‌مراتبی (مانند عروسک‌های تودرتوی ماتروشکا) می‌شد که به مخلوط کراتین، استحکام، دوام و مقاومت بسیار بالایی در برابر انواع تخریب بخشید. این روش تازه می‌تواند بر موانعی غلبه کند که در تلاش‌های پیشین وجود داشتند؛ مانند ناتوانی در ترمیم پوسیدگی عمیق یا مشکلات مربوط به تجاری‌سازی و گسترش صنعتی.

امید به آینده‌ای نوین در دندانپزشکی

دکتر «شریف الشرقاوی»، دندان‌پزشک و نویسنده ارشد این پژوهش می‌گوید: «ما در حال ورود به دوران هیجان‌انگیزی هستیم که در آن زیست‌فناوری به ما این امکان را می‌دهد که نه تنها علائم را درمان کنیم بلکه عملکرد بیولوژیکی را با استفاده از مواد خود بدن بازسازی کنیم».

او می‌افزاید: «با توسعه بیشتر و شریک‌های مناسب در صنعت ممکن است به زودی لبخند‌های قوی‌تر و سالم‌تری را از چیزی به سادگی کوتاه کردن مو بدست آوریم.»

از زباله تا درمان

به گفته پژوهشگران، تقویت‌کننده‌های مینای دندان مبتنی بر کراتن ممکن است طی دو تا سه سال آینده وارد بازار شوند؛ به شکل خمیردندان روزانه یا ژل بالینی شبیه لاک ناخن. این پژوهش همچنین می‌تواند صنعت دندان‌پزشکی را به سوی اقتصادی چرخشی (دورانی) هدایت کند که بر نوآوری «از زباله تا درمان» استوار است و یک منبع ضروری برای مراقبت‌های بهداشتی را از چیز‌هایی که زباله محسوب می‌شوند، بسازد.

این گزارش با استفاده از مطلب منتشر شده در سایت «ساینس آلرت» (ScienceAlert) تهیه شده است.

انتهای پیام/

موزه استاد محمود فرشچیان در سعدآباد بازگشایی شد