خبرگزاری مهر؛ گروه سیاست: در پی تنش‌های اخیر منطقه‌ای و آنچه به عنوان «جنگ تحمیلی ۱۲ روزه» شناخته می‌شود، درگیری‌ای که میان ایران و رژیم صهیونیستی با حمایت آمریکا رخ داد و با توقف موقت آتش به پایان رسید، اظهارات امیر سرلشکر حاتمی، فرمانده کل ارتش جمهوری اسلامی ایران، توجه بسیاری از تحلیلگران نظامی و سیاسی را به خود جلب کرده است. این اظهارات که در یک نشست تخصصی مطرح شد، بر درس‌های آموخته‌شده از این درگیری تأکید دارد و آن را معادل ۱۲ سال تجربه جنگی توصیف می‌کند. امیر حاتمی با اشاره به ماهیت ترکیبی جنگ ترکیبی، از فناوری پیشرفته، مسائل سیاسی، رسانه‌ای، امنیتی و اطلاعاتی اعلام کرد که نیروهای مسلح ایران رویکردهای جدیدی برای مقابله با تهدیدات اتخاذ کرده‌اند که منجر به اقدامات مؤثرتر برای تنبیه دشمن خواهد شد.

از دفاع مقدس تا جنگ ترکیبی

امیر سرلشکر حاتمی در این نشست، جهان امروز را صحنه‌ای توصیف کرد که در آن برخی قدرت‌ها با تکیه بر زور نظامی، به دنبال حاکمیت جهانی هستند. وی با انتقاد از مفهوم «صلح از طریق قدرت» که به معنای سلطه نظامی است، تأکید کرد که دیپلماسی کم‌رنگ شده و منطق زور حاکم است. نمونه‌های این منطق را در تهاجم رژیم صهیونیستی به غزه، ایران، سوریه، لبنان و حتی قطر مشاهده کرد و پیش‌بینی کرد که در صورت موفقیت دشمن، این روند طولانی‌تر خواهد شد. تنها راه مقابله، به گفته وی، قوی شدن است، همان‌طور که رهبر انقلاب تأکید کرده‌اند.

امیر حاتمی جنگ ۱۲ روزه را «دفاع مقدس ۱۲ روزه» نامید و نقش نیروهای مسلح، ایستادگی مردم و تدابیر رهبر انقلاب را کلیدی در پیروزی دانست. وی اشاره کرد که این سه عامل، دشمن را از رسیدن به اهدافش (آسیب زدن به نظام مقدس جمهوری اسلامی و استقلال ایران) بازداشت. مقایسه این جنگ با دفاع مقدس هشت‌ساله نیز جالب توجه است؛ در هر دو مورد، برداشت اشتباه دشمن، عامل تعرض دشمن بوده، اما هدایت الهی، حضور مردم و نیروهای مسلح، تمامیت ارضی را حفظ کرده است.

این اظهارات نشان‌دهنده یک تغییر پارادایم در استراتژی دفاعی ایران است. جنگ ۱۲ روزه نه تنها یک درگیری نظامی، بلکه یک جنگ هیبریدی بود که دشمن از ابزارهای رسانه‌ای و اطلاعاتی برای تضعیف روحیه داخلی استفاده کرد. امیر حاتمی تأکید دارد که این تجربه، ایران را به سمت رویکردهای نوین سوق داده، مانند تقویت توان بازدارندگی و تمرکز بر تنبیه شدید متجاوز. این دیدگاه با واقعیت‌های میدانی همخوانی دارد؛ ایران در این جنگ، با وجود خسارات اولیه، توانست پاسخ‌های مؤثری بدهد و سامانه‌های پدافندی دشمن را به چالش بکشد. ارتقای توان دریایی ارتش و سپاه نیز، بر اساس نوع کارکرد دشمن در این جنگ، بخشی از این رویکرد جدید است.

اهمیت قوی شدن و بازدارندگی

سایر مقامات عالی و فرماندهان نظامی کشورمان نیز بر درس‌های جنگ ۱۲ روزه و لزوم قوی شدن تأکید کرده‌اند. رهبر معظم انقلاب، حضرت آیت‌الله خامنه‌ای، این جنگ را پیروزی برای جمهوری اسلامی دانستند و دلیل آن را ناچاری رژیم صهیونیستی از توسل به آمریکا عنوان کردند. ایشان تأکید کردند که پاسخ قوی ایران، دشمن را به زمین نشاند و نشان داد که بازدارندگی ایران مؤثر است.

رهبر معظم انقلاب همچنین جنگ را آزمونی برای مدل‌های پدافندی آینده دانستند و بر انطباق نرم‌افزاری و تصمیم‌سازی لحظه‌ای تمرکز کردند.

سردار احمدرضا وحیدی، وزیر اسبق دفاع، اظهار داشت که برای ایران مشکلی نبود حتی اگر جنگ ۱۲ سال هم طول بکشد. وی بر آمادگی کامل نیروهای مسلح برای جنگ‌های طولانی تأکید کرد.

عبدالله گنجی، تحلیلگر سیاسی، در پستی در ایکس، سه سناریوی احتمالی پس از جنگ را بررسی کرد: حمله محدود، حمله پس از تجدید قوا، یا عدم حمله به دلیل بازدارندگی ایران. وی نتیجه گرفت که اظهارات نتانیاهو به پوتین و عدم قصد رویارویی با ایران نشان‌دهنده بازدارندگی موفق ایران است، به دلیل انسجام داخلی، قدرت موشکی و هزینه‌های بالا برای دشمن.

همچنین، تحلیلگران خارجی مانند جان مرشایمر، این جنگ را شکستی برای اسرائیل و آمریکا دانستند و گفتند که نه تنها اهدافی مانند نابودی توان هسته‌ای و تغییر نظام ایران محقق نشد، بلکه برعکس، احتمال دستیابی به آن‌ها کمرنگ شد.

قوی شدن، کلید پیروزی در جنگ‌های آینده

جنگ ۱۲ روزه، به عنوان یک درگیری هیبریدی، درس‌های ارزشمندی برای ایران به ارمغان آورد؛ از ضرورت ارتقای پدافند غیرعامل و ضداطلاعات تا تمرکز بر بازدارندگی فعال. اظهارات امیر حاتمی و سایر مقامات، همگی بر یک نقطه تأکید دارند: قوی شدن نه تنها یک شعار، بلکه یک استراتژی حیاتی است. این جنگ نشان داد که وحدت مردم، هدایت رهبری و توان نیروهای مسلح، می‌تواند دشمن را ناکام بگذارد. با این حال، چالش‌های پیش رو مانند تلاش دشمن برای برهم‌زدن ثبات داخلی نیازمند هوشیاری مداوم است. ایران با بهره‌گیری از این درس‌ها، می‌تواند در برابر تهدیدات آینده مقاوم‌تر ظاهر شود و منطق زور را با قدرت بازدارنده خنثی کند.

درس‌های ۱۲ ساله از جنگ ۱۲ روزه؛ ایران در برابر منطق زور قوی‌تر می‌شود